O Ιησούς, η Αραμαϊκή και «τα Πάθη του Χριστού»

Επιμέλεια: ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ

(Απογευματινή, 2008, Μ Παρασκευή )

Ο Ιησούς μιλούσε με τη γλώσσα της Αγάπης στην ..Αραμαϊκή. Σήμερα , το 2008 μΧ, την ίδια γλώσσα μιλούσαν οι γεροντότεροι των κατοίκων της Μαλούλα, της Τζαμπαντίν και του Μπακάα , χωριών κοντά στη Δαμασκό της Συρίας. Στο ερώτημα, «πού πήγαν όλοι αυτοί οι Χριστιανοί που μιλούσαν Αραμαϊκά», η απάντηση είναι απλή: Αραβοποιήθηκαν αναγκαστικά, και οι περισσότεροι εξ αυτών , στο πέρασμα των ετών και των αιώνων, εξισλαμίστηκαν. Αυτοί που σήμερα εξακολουθούν να μιλούν και να θυμούνται αραμαϊκά, το κάνουν απλώς «από πείσμα», όπως επισημαίνει ο καθηγητής Γλωσσολογίας Ζαν Βολτούργκ.

Οι γλωσσολόγοι υποστηρίζουν ότι η Αραμαϊκή, μιλιόταν κάποτε στην Τουρκία, στη Συρία και στο Ιράκ, αλλά από τη στιγμή που οι Χριστιανικοί πληθυσμοί διασκορπίστηκαν ή αφομοιώθηκαν με τους μουσουλμάνους, η αραμαϊκή «ξεθώριασε», ειδικά στο Ιράκ , από το οποίο έφυγαν κατά χιλιάδες οι Χριστιανοί , μετά την πτώση του Σαντάμ.

Σήμερα, οι κάτοικοι των τριών προαναφερθέντων χωριών, παλεύουν να κρατήσουν «ζωντανή» τη γλώσσα αυτή, περισσότερο για τουριστικούς λόγους.

Στη Μονή των Αγίων Σέργιου και Βάκχου , σε ένα γραφικό λοφίσκο λίγο έξω από τη Μαλούλα, νεαρά κορίτσια έχουν μάθει από τις γιαγιάδες τους να λένε στα Αραμαϊκά το «Πάτερ Ημών» για να ακούν οι τουρίστες επισημαίνοντας –τους ότι στο χωριό θα βρουν «μαγαζάκια που πουλάνε την .. «αραμαϊκή άνευ διδασκάλου»!

Σύμφωνα με τον Γιόνα Σαμπάρ, καθηγητή Σημιτικών γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, «εξωτική» είναι και η ίδια η ιστορία των κατοίκων της Μαλούλα, που σήμερα , μπορεί να δηλώνουν μουσουλμάνοι στην πλειοψηφία τους και να έχουν ως επίσημη γλώσσα τους την Αραβική, αλλά δεν ξεχνούν ότι η αραβοποίηση τους ήταν αναγκαστική.

-«Μαλούλα», λοιπόν, στην Αραμαϊκή σημαίνει «είσοδος» και σχετίζεται με την ιστορία της Αγίας Θέκλας. Η Αγία Θέκλα ήταν μαθήτρια του Αποστόλου Παύλου και , σύμφωνα με την παράδοση, προσπάθησε να διαφύγει στη σημερινή Τουρκία, για να ξεφύγει από τους ειδωλολάτρες γονείς της, ώσπου έφτασε έξω από τη Μαλούλα. Εκεί κοντοστάθηκε βλέποντας με τρόμο πως της έφραζαν το δρόμο δυο πελώριοι βράχοι. Προσευχήθηκε στον Ιησού και οι βράχοι άνοιξαν στα δύο για να περάσει η Αγία. Από τότε, το χωριό ονομάστηκε «είσοδος», «Μαλούλα».

Αναφορικά με την αναγκαστική αραβοποίηση, ο 65χρονος Ελία Κουρί, Σύρος από τη Μαλούλα, υποστηρίζει ότι , όταν εκείνος ήταν μαθητής, οι δάσκαλοι χτυπούσαν όποιο μαθητή μιλούσε αραμαϊκά και όχι αραβικά: — «Σήμερα, τα πράγματα άλλαξαν. Για τουριστικούς και οικονομικούς συνεπώς λόγους, ψάχνουν με το φανάρι να βρουν ανθρώπους να μιλάνε αραμαϊκά, και τη διδάσκουν και σαν δεύτερη γλώσσα, αλλά είναι αργά..Εδώ δεν θυμάμαι εγώ τη γλώσσα του Ιησού, που μου τη δίδαξε η ίδια μου η μάνα, θα τη μάθουν πώς τα παιδιά και τα εγγόνια μου; «, σχολιάζει.

Το χωριό Μαλούλα στη Συράι έγινε το επίκεντρο της προσοχής ιστορικών και γλωσσολόγων το 2004, όταν ο Μελ Γκίμπσον σκηνοθέτησε «Τα Πάθη του Χριστού». Στο έργο αυτό, ακουγόταν ένα μίγμα αραμαϊκής, εβραϊκής και λατινικής. Σε ορισμένες δε σκηνές, οι ηθοποιοί μιλούσαν ακόμα και διαλέκτους της αραμαϊκής. Ενθουσιασμένοι οι εκ των χριστιανών κατοίκων του χωριού Μαλούλα που έμαθαν για την ταινία, απογοητεύθηκαν οικτρά όταν τελικά την είδαν. Δήλωσαν πως δεν κατάλαβαν τίποτε, αφού , «η προφορά των ηθοποιών ήταν χάλια».

-Απλώς συγκινηθήκαμε με τις σκηνές, με το Θείο Δράμα. Αλλά δεν καταλαβαίναμε το λεξιλόγιο, είπαν στους αμερικανούς φωτορεπόρτερς που κατέκλυσαν το χωριό με αφορμή το έργο του Γκίμπσον.

-Όπως και να χει, η Αραμαϊκή είναι η γλώσσα που μιλούσε ο Χριστός, και θα το δείτε, όταν ξανάρθει, στην ίδια γλώσσα θα μιλήσει… , είπε ο Ελία Κουρί, από τους λιγοστούς χωρικούς που θυμούνται ακόμα τα «δυτικά Αραμαϊκά».